Drieëntwintig boeren uit de Cleantech Regio zijn sinds 2020 bezig met een leertraject waarbij ze samen leren hoe ze natuurinclusieve landbouw (NIL) kunnen toepassen op hun bedrijf. Hierbij is er aandacht voor kringlopen, natuur en landschap. De uitdagingen zitten onder andere in kennis, wet- en regelgeving en een gezonde, rendabele bedrijfsvoering.
In twee jaar tijd zijn er dertien bijeenkomsten met de groep boeren geweest. Het gaat om een gecombineerd traject van cursus en coaching waarbij de boeren worden begeleid door Heidi Uenk, René Schepers, Gerjo Koskamp, docenten van Aeres Hogeschool en Happyland. In maart 2022 is de slotbijeenkomst waarin de deelnemers aan elkaar en andere belanghebbenden hun resultaten presenteren. Als voorproefje daarop, hebben we twee deelnemers naar hun ervaringen gevraagd.
Harry Beekman: ‘Leertraject helpt kennis te vergroten en tot plan te komen’
Harry Beekman heeft een melkveebedrijf en vleesvarkens in Beemte Broekland. Hij wil zich verdiepen in wat er mogelijk is met natuurinclusieve landbouw en welke maatregelen interessant zijn voor de bedrijfsvoering. ‘Ik ben al bezig met PlanetProof van Farmel’, zegt hij. ‘Maar er zijn meer dingen die ik anders kan doen, die ik nu nog niet doe’. Daarin helpt het leertraject om kennis te vergroten en tot een plan te komen.
‘De toepassing van natuurinclusief is niet zo simpel als men wel denkt’, zegt Harry. Het kost veel tijd en soms slaagt een maatregel bij de één wel en bij de ander niet. Iedereen is aan het experimenteren. Zo heb ik een voedselakker gehad en dat experiment is geslaagd.’ Verder doet Harry al aan ecologisch beheer van de sloten, onderhoudt hij houtwallen en beheert hij sinds twee jaar zo’n zeven hectare kruidenrijk grasland. ‘En ik lette altijd al op de weidevogels met maaien, want dat vind ik belangrijk en interessant’, voegt Harry toe. ‘Je moet het werken met de natuur op het bedrijf zelf ondervinden. Het is niet zwart wit, dus je gaat ermee experimenteren.’
Voor zijn toekomstperspectief ziet Harry dat hij breed moet kijken naar natuurinclusieve landbouw. ‘Van elkaar leren en nog meer bij elkaar op het bedrijf kijken is interessant’, zegt hij.
Rosanne Schrijver: ‘Een investering in de toekomst’
Rosanne Schrijver van Melkveebedrijf De Hazelt in Terwolde vertelt: ‘Voor mij is dit leertraject een investering in de toekomst. Mocht ik moeten bewijzen dat ik natuurboer ben, dan sorteer ik hier alvast op voor. Daarnaast erkennen we de vraag vanuit de maatschappij, ook voor de volgende generatie’. Rosanne wil niet alleen melken maar ook verbreden als boerin én haar kennis toepassen in haar vak als landschapsarchitect. Zo ontvangt ze al schoolklassen, heeft de boerderij een overeenkomst met een zorginstelling, loopt er een klompenpad over haar erf en ze denkt over verkoop van vlees aan huis.
‘Ik haal kennis uit de cursus en krijg tips middels de coaching’, zegt Rosanne, ‘de insteek is bij elkaar op het bedrijf te kijken, dat is het leukste. Zo kun je in de praktijk leren dat bepaalde dingen echt wel kunnen’. Het inspireert haar om met mensen in contact te komen die met natuurinclusieve landbouw bezig zijn. Het geeft vertrouwen dat het ook op een regulier melkveebedrijf lukt en het geeft input voor de oudere generatie die sceptischer is. Financieel gezien gaan NIL boeren naar ander type bedrijf en nemen ze risico’s door landbouwgrond te beheren als natuurgrond. Er is zeker nog een slag te maken met nog meer kennis en onderbouwing van de financiële component.
‘We hebben de ambitie om landschapselementen terug te brengen om de natuur te stimuleren, het landschap te verfraaien, en beter beleefbaar te maken’, zegt Rosanne. Uit de cursus heeft zij meegenomen om passende soorten te kiezen, die niet alleen mooi zijn, maar ook nectar en vruchten produceren voor insecten en vogels. ‘We beheren nu onze struweelhaag anders, We experimenteren met kruidenrijk grasland, extensief beweiden en bloemrijke akkerranden.’ Ook hebben ze het bedrijf verduurzaamd met de realisatie van zonnepanelen waarop het hele bedrijf draait, inclusief de melkrobot en een elektrische beregeningspomp. Tot slot zou Rosanne graag experimenteren met bijvoorbeeld natuurvriendelijke oevers.
‘Ik merk om me heen dat mensen positief zijn over wat we al voor de natuur doen’, zegt Rosanne. ‘Het is experimenteren met een maatschappelijk doel; de omgeving betrekken en laten zien hoe je boert. Dit alles passend binnen een nieuw verdienmodel waarin de boer echt als beheerder van het landschap wordt gezien.’
Partners in dit project zijn de gemeenten Lochem, Apeldoorn, Voorst en Brummen en LTO Noord afdeling Achterhoek Noord. Daarnaast is er samenwerking met Collectief Veluwe, ANV Veluwe IJssel Zoom en Natuurmonumenten.
Dit project is tot stand gekomen met ondersteuning van de Provincie Gelderland en de Europese Unie in het kader van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland. Kijk op de website van ELFPO voor meer informatie.