“Als je doet wat je deed, krijg je wat je al had.” Het is een oude, tijdloze wijsheid, die volledig van toepassing is op de stand van zaken in onze moderne samenleving. Om bijvoorbeeld daadwerkelijk tot een circulaire, energie-neutrale economie te kunnen komen, moeten we massaal onze bestaande gedragspatronen doorbreken.
Dat geldt voor consumenten, scholen, bedrijven, maar ook voor onze overheid. De omschakeling naar een duurzame economie kent namelijk oneindig veel aspecten, van infrastructuren en productieketens tot banen en van opleidingen tot regelgeving. Dat gaat dus tijd kosten. Jaren. Maar het kan wél!
Vanuit Cleantech Regio zijn we naast alle duurzame vraagstukken, ook betrokken bij het vinden van oplossingen voor de huidige Covid-19 crisis. Daardoor werd me duidelijk welk patroon we als eerste moeten doorbreken: het voortdurende gevoel voor urgentie. Want dat zit ons in de weg. Voordat u denkt dat ik volslagen gek ben geworden, zal ik het kort toelichten.
Ik heb ooit geleerd dat je het meest effectief bent als je het grootste deel van je tijd besteedt aan belangrijke niet-urgente zaken. De time management theorie leert ons dat we ons sowieso nooit moeten bezighouden met onbelangrijke niet-urgente of, erger nog, onbelangrijke urgente zaken. Dat is logisch. Maar vrijwel iedereen focust op belangrijke urgente zaken. Dat lijkt logisch, maar werkt juist belemmerend. Want vrijwel alle belangrijke zaken dienen zich tijdig aan. Daardoor kun je dus met belangrijke zaken bezig zijn vóórdat ze urgent zijn. En dat is precies wat nu nodig is.
Zowel de economische crisis door Covid-19, als de nog veel grotere crisis door klimaat-opwarming zijn nu al bekend. De meeste kennis, technologie en ideeën om de problemen op te lossen zijn bovendien al aanwezig, ergens in onze samenleving. Maar doordat we als samenleving massaal in een patroon leven en werken dat ons van de ene urgente belangrijke meeting naar het andere urgente belangrijke probleem brengt, nemen we niet de tijd om intelligent, met rust aan de belangrijke problemen te werken voordat ze urgent zijn. Daardoor nemen we niet de tijd om andere oplossingen te verzinnen dan onze stokpaardjes en vervallen we voortdurend in de oplossingen én resultaten die we al hadden. En niet de resultaten die we nodig hebben.
Als directeur van de Cleantech Regio zie ik het als een belangrijk ingrediënt van mijn missie om dit patroon te doorbreken. We hebben tot 2050 de tijd om de klimaat doelen te halen en we hebben de komende jaren de tijd om aan de post-covid-19 economie te werken. Dat is hartstikke belangrijk. Sterker nog: het is cruciaal. Toch vragen de sociale, economische en technische innovaties die nodig zijn, juist om mensen die de tijd nemen om te experimenteren, fouten te maken, te verbinden, zich te ontwikkelen, opleidingen te volgen en aan die nieuwe, duurzame samenleving te bouwen. Dat lukt niet als we ons brein en onze agenda belasten met het verlammende en beperkende gevoel van urgentie. Maar het lukt wel als we gestaag en met verstand, de kracht en diversiteit van alle talenten in onze samenleving benutten om die grote belangrijke uitdagingen aan te pakken. Dat voelt als urgent, maar eigenlijk is het gewoon heel erg belangrijk.
Meer columns van Arko van Brakel: